Έγκριση νέων κριτηρίων για τα στεγαστικά σχέδια εκτοπισθέντων
December 19, 2024
Προσδοκούμε σε διάρρηξη του αδιεξόδου και επανέναρξη των συνομιλιών
March 17, 2025
ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ Π.Ε.Π.
Χαιρετισμός Πρόεδρου ΠΕΠ Γ. Λυσανδρίδη στην εκδήλωση
του ΔΗΣΥ Αμμοχώστου για τα δικαιώματα των εκτοπισμένων
(Σωματείο «Παναγιώτης Τουμάζου», Επισκοπή 12/2/2025)
Έντιμε κ. Αντιπρόεδρε του ΔΗΣΥ Γιώργο Κάρουλλα
Σεβαστό ιερατείο
Έντιμε κ. Βουλευτή Νίκο Γεωργίου
Αγαπητέ Διευθυντή της ΥΜΑΠΕ κ. Λοϊζο Χατζηβασιλείου
Αγαπητή Προϊστάμενη της Υπηρεσίας ΔΤΠ στη Λεμεσό κα. Ελισάβετ Ιωσήφ
Φίλε Επαρχιακέ Γραμματέα και αξιωματούχοι του ΔΗΣΥ
Αγαπητέ Αντιδήμαρχε και μέλη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Αγαπητέ Πρόεδρε του Σωματείου
Φίλε Πρόεδρε της Τοπικής Επιτροπής ΔΗΣΥ
Αγαπητοί εκτοπισθέντες
Κυρίες και κύριοι,
Να συγχαρώ με τη σειρά μου την Επαρχιακή Γραμματεία του ΔΗΣΥ Αμμοχώστου για αυτή την πολύ ουσιαστική συγκέντρωση και ευχαριστώ για την πρόσκληση και την τιμή να είμαι μεταξύ των σημερινών ομιλητών. Η παρουσία τόσων προσκεκλημένων σήμερα, πέραν από την επιτυχία της εκδήλωσης και την προσπάθεια οργάνωσης από τους διοργανωτές, καταδυκνείι πέραν πάσης αμφιβολίας , ότι παρόλο που έχουν περάσει 50 χρόνια, τα προσφυγικά ζητήματα της καθημερινότητας αλλά και άλλα, δυστυχώς υπάρχουν και ο κόσμος ζητά περαιτέρω ενημέρωση.
Σίγουρα μετά από 4-5 παρεμβάσεις που έχουν ακουστεί, τα πλείστα ζητήματα έχουν τεθεί και αναλυθεί αρμοδίως από τους προηγούμενους ομιλητές, οπόταν θα είμαι σύντομος και θα επικεντρωθώ σε πολύ λίγα θέματα, γιατί και η ώρα είναι προχωρημένη αλλά θεωρώ σημαντικότερο να ακούσουμε εσάς και να απαντήσουμε σε τυχόν ερωτήσεις ή απορίες.
Να μου επιτρέψετε πρώτα να αναφερθώ στο ρόλο και το έργο της Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων (ΠΕΠ) η οποία έχει συμπληρώσει δυστυχώς 50 χρόνια. Δεν θα ανατρέξω στο παρελθόν και τα πρώτα χρόνια μετά την εισβολή, όπου ο ρόλος και η συμβολή της οργάνωσης ήταν πολύπλευρος και σημαντικός. Άλλωστε αρκετοί από εσάς ίσως να τα γνωρίζετε, να είχατε εμπλακεί και ίσως να τύχατε και στήριξης από τους πρωτεργάτες της τότε εποχή, που μέσα στη δίνει του πολέμου και του ξεριζωμού, προσέτρεχαν στους προσφυγικούς καταυλισμούς για να οργανώσουν τα συσσίτια, να λειτουργήσουν σχολεία, να εφοδιάσουν με ρουχισμό και να επιληφθούν διαφόρων ζητημάτων.
Από το 1994 και μετά με τη ψήφιση του νόμου, η ΠΕΠ αποτελεί Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου ( ημικρατικός οργανισμός), διοικείται από 17 μελές συμβούλιο που απαρτίζεται αναλογικά από όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα, τυγχάνει κρατικής στήριξης με χορηγία που ανέρχεται περίπου στις 300χιλιάδες το χρόνο (εκ των οποίων 250 περίπου καταλήγουν σε μισθούς και συντάξεις – αντιλαμβάνεστε ότι αυτά τα 50 χρόνια υπηρέτησαν αρκετοί υπάλληλοι στην ΠΕΠ) και αυτή τη στιγμή που μιλούμε απασχολεί μετα βίας 4 άτομα, 1 στη Λευκωσία, 1 στη Λεμεσό, 1 στην Πάφο και 1 στη Λάρνακα. Δυστυχώς, η ΠΕΠ ενώ ξεκίνησε με άλλες περγαμηνές, στην πορεία και για λόγους που δεν είναι της ώρα να αναλύσουμε, κατέληξε να είναι απλά ακόλουθος των εξελίξεων και των προβλημάτων και να μην μπορεί να επιτελέσει το ρόλο της με αξιώσεις ή έστω να μπορεί να παρεμβαίνει άμεσα και αποτελεσματικά για την επίλυση προβλημάτων.
Τα μέλη των εκάστοτε συμβουλίων της ΠΕΠ, διαχρονικά και μέσα από προσωπικές διασυνδέσεις και γνωριμίες, κατέβαλαν κάθε προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση αλλά τις πλείστες φορές εις βάρος των οικογενειών τους και των οικονομικών τους δυνατοτήτων. Παρόλα αυτά, το τελευταίο διάστημα, καταβάλλεται μια πιο συστηματική προσπάθεια για να υπάρξει αναδιοργάνωση της ΠΕΠ με πέντε βασικούς στόχους:
- Να μπορεί να δίνει και να διοχετεύει την απαραίτητη ενημέρωση και καθοδήγηση προς τον προσφυγικό κόσμο
- Να συμβάλει στην ενότητα και την κοινή δράση και γραμμή των οργανωμένων συνόλων σε συνεργασία με τις κατεχόμενες Ενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων
- Να παρέχει την απαιτούμενη στήριξη στην υποβολή αιτημάτων, την διεκδίκηση παροχών και δικαιωμάτων από τους πρόσφυγες.
- Να προωθεί τα αιτήματα του προσφυγικού κόσμου με αξιώσεις
- Να ασχολείται με διαφώτιση στο εξωτερικό και κυρίως στο εσωτερικό και τη νέα γενιά
Στο πλαίσιο αυτό, την περασμένη χρονιά, που σηματοδότησε δυστυχώς δυστυχώς, τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την Τουρκική Εισβολή, προβήκαμε σε αρκετές δράσεις κάτω από τον τίτλο «50 χρόνια ξεριζωμού – μισός αιώνας προσφυγιάς». Μισό αιώνα μετά, συνεχίζουμε με τη διαφώτιση των νέων γενεών και επιδιώκουμε δράσεις που αποτρέπουν το ξερίζωμα της συναισθηματικής και της σύνδεσης με της πατρογονικές της εστίες, στοιχεία που τείνουν να εκλείψουν μαζί με τη φυγή της πρώτης και δεύτερης γενεάς των προσφύγων. Με λιγοστούς οικονομικούς πόρους και προσωπικό, η ΠΕΠ, εξακολουθεί να προασπίζεται τα δικαιώματα των προσφύγων και να αναζητεί τρόπους επίλυσης των προβλημάτων που ακόμη υφίστανται.
Συμμετέχουμε σχεδόν ανελλιπώς κάθε Τρίτη, στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων όπου υποβάλλουμε εισηγήσεις και απόψεις ενώ με επιστολές και σημειώματα, αλλά και δια της συμμετοχής μελών του Συμβουλίου, κατατίθενται σε διάφορα επίπεδα οι θέσεις μας, όπως στη Συμβουλευτική Επιτροπή και τις Ειδικές Επιτροπές Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, στον Κεντρικό Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών και στις Επιτροπές Στεγαστικής Βοήθειας της Υπηρεσίας Μερίμνης.
Διεκδικούμε για τον προσφυγικό κόσμο, τα απολύτως αυτονόητα και τίποτα περισσότερο από όσα απολαμβάνουν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι πολίτες. Nα ζούμε, να απολαμβάνουμε και να αξιοποιούμε τις περιουσίες μας ελεύθεροι, σε ασφαλείς και ειρηνικές συνθήκες. Δραστηριοποιούμαστε ακόμη για την εμπόδιση της σύλησης των εκκλησιών, των μνημείων και των κοιμητηρίων της κατεχόμενης μας πατρίδας, την άρση της ασυδοσίας και των έκνομων ενέργειων της Τουρκίας αλλά και κυρίως για την αντιμετώπιση του σφετερισμού των περιουσιών στις κατεχόμενες περιοχές. Τα όσα βλέπουν το φως τις δημοσιότητας και συγκεκριμένα η προώθηση ιδιωτικών αγοραπωλησιών, το όργιο οικοδομικής ανάπτυξης αλλά και η διεθνής προβολή που λαμβάνουν μεγάλα κατασκευαστικά έργα στα κατεχόμενα εδάφη τις, διευρύνουν τα αισθήματα αγανάκτησης και θυμού αλλά και μειώνουν τις ελπίδες των προσφύγων, που παρακολουθούν από μακριά, ανήμποροι και αβοήθητοι από το κράτος, τις περιουσίες τις να λεηλατούνται.
Οι εξελίξεις αυτές, μεγεθύνουν την ίδια ώρα, το αίσθημα αδικίας για τη μη υλοποίηση τις ισότιμης κατανομής βαρών, την οποία προτάσσουμε και απαιτούμε να εφαρμοστεί το συντομότερο. Η αποκατάσταση της προπολεμικής φερεγγυότητας των εκτοπισθέντων θα πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό μέλημα του κράτους. Αναμένουμε από την Κυβέρνηση, ως καταγράφεται και η προεκλογική εξαγγελία του ΠτΔ, την έναρξη εφαρμογής μιας ολοκληρωμένης προσφυγικής πολιτικής, που να περιλαμβάνει και αυτούς που μέχρι σήμερα δεν έτυχαν καμίας στήριξης. Αναμένουμε την προώθηση σχεδίου αποζημίωσης των ιδιοκτητών για την απώλεια χρήσης των κατεχόμενων περιουσιών τους. Αναγνωρίζουμε τη δυσκολία και τα οικονομικά μεγέθη που απαιτούνται προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά οι ραγδαίες εξελίξεις στο περιουσιακό και οι τάσεις που παρατηρούνται, επιβάλλουν την άμεση αντίδραση και την παρουσίαση εναλλακτικών επιλογών ή και σχεδίων στήριξης προς τον προσφυγικό κόσμο που εξαναγκάζεται να προσφύγει στην Επιτροπή Αποζημιώσεων ξεπουλώντας τις περιουσίες του.
Θέλω να σημειώσω στο σημείο αυτό, πως το 2023 και το 2024 ήταν μια ιδιαίτερη χρονιά κατά την οποία έχουν σημειωθεί σημαντικές αλλαγές σε σχέση με τα προσφυγικά θέματα και αναφέρομαι τόσο στην αλλαγή των κριτηρίων της ΥΜΑΠΕ αλλά και στην διεύρυνση των σχεδίων του ΚΦΙΚΒ. Να πώ ότι παρόλο που η αλλαγή των κριτηρίων κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, εντούτοις δεν μας βρίσκει ικανοποιημένους καθώς από το τέλος του 2023, ως ΠΕΠ, είχαμε υποβάλει συγκεκριμένη πρόταση και για την αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων αλλά και κυρίως την αύξηση των χορηγιών. Θεωρώ επίσης σημαντικό να αναφερθεί, ότι το νομοσχέδιο που βρίσκεται ενώπιων της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων για τη διαχείριση των τ/κ περιουσιών, αποτελεί στην ουσία το αποτέλεσμα ενός πολυσέλιδου εγγράφου με εισηγήσεις και συγκεκριμένες προτάσεις που υπέβαλε η ΠΕΠ το 2022.
Επειδή τα πιο πάνω θέματα έχουν αναδειχθεί από τους προηγούμενους ομιλητές, θα αναφέρω πριν κλείσω, εν τάχει, τα σχέδια που υπάρχουν στον Κεντρικό Φορέα Ισότιμης κατανομής αφού πρώτα σημειώσω ότι πρέπει να γνωρίζετε ότι μπορείτε να υποβάλλετε αιτήσεις και στην ΥΜΑΠΕ και στον ΚΦΙΚΒ….(επεξήγηση)
- Αύξηση του μέγιστου ύψους δανείου για επιχορήγηση επιτοκίου από €130.000 σε €200.000 και αύξηση της περιόδου επιδότησης του επιτοκίου από 20 σε 30 χρόνια, μόνο στα Στεγαστικά Δάνεια όχι στα Επαγγελματικά.
- Κατάργηση των εισοδηματικών κριτηρίων σε όλα τα Σχέδια με ισχύ και στα δύο νέα Σχέδια (Σχέδιο Ανακαίνισης Κουζίνας, με ή χωρίς Οικιακές Συσκευές και Ενεργειακής Αναβάθμισης σε Υφιστάμενες Κατοικίες):
Σημειώνεται ότι, τα εισοδηματικά κριτήρια που εφαρμόζονταν ήταν:
Για εισοδήματα από: €80.0000 μέχρι €100.000 αποκοπή 10% από το δικαιούμενο ποσό
Πάνω από €100.000 αποκοπή 20% από το δικαιούμενο ποσό
- Συνεχίζουν να παραχωρούνται έξοδα διαβίωσης στα σπουδαστικά δάνεια, με πρόθεση να υποβληθούν νέα κριτήρια στο Υπουργικό Συμβούλιο για αύξηση του ύψους
Από 8.000 ευρώ σε 10.000 ευρώ για Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Ιταλία
Από 8.000 ευρώ σε 11.000 ευρώ για ΗΠΑ και Καναδά
Από 6.000 ευρώ σε 8.000 ευρώ για Ελλάδα και υπόλοιπη Ευρώπη
Από 3.500 ευρώ σε 5.000 ευρώ για Κύπρο, νοουμένου ότι η περιοχή φοίτησης είναι διαφορετική από την περιοχή διαμονής
- Το ποσό της υποτροφίας που δύναται να πάρει ένας φοιτητής δεν θα αφαιρείται από το δικαιούμενο ποσό, ενώ προηγουμένως αφερειτω 50%.
- Αύξηση του μέγιστου ποσού για Ανακαίνιση Κατοικίας από €50.000 σε €100.000.
- Δύο νέα Σχέδια Δανειοδότησης:
o Σχέδιο Ανακαίνισης Κουζίνας, με ή χωρίς Οικιακές Συσκευές από 3000 μέχρι 10000
o Σχέδιο Ενεργειακής Αναβάθμισης σε Υφιστάμενες Κατοικίες μέχρι 15000
- Σχέδιο Επαγγελματικής Δραστηριοποίησης Νέων Επιστημόνων, γίνεται Σχέδιο Επαγγελματικής Δραστηριοποίησης Νέων Επιχειρηματιών (μέχρι την ηλικία των 40 ετών), έτσι ώστε να καλύπτει και μη πτυχιούχους. Πέραν της αλλαγής αυτής, με απόφαση του ΔΣ δεν θα υπάρχει περιορισμός στο είδος της οικονομικής δραστηριότητας, ενώ μέχρι σήμερα δεν καλυπτόταν το λιανικό εμπόριο και δεν καλύπτονταν τα επαγγελματικά οχήματα.
- Η κατεχόμενη περιουσία, η οποία χρησιμοποιήθηκε για δάνειο, το οποίο εξοφλήθηκε, να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά στον Φορέα, ενώ τώρα δεν γίνεται. Πολύ σημαντική αλλαγή.
- Τα μέγιστα ποσά για πρόσφυγες και μη πρόσφυγες να είναι τα ίδια.
Ειδικότερα:
o Στα φοιτητικά δάνεια τώρα το μέγιστο ποσό είναι και στις δύο περιπτώσεις το ίδιο και ανέρχεται στις €105.000 και γίνεται αποκοπή στους μη πρόσφυγες ύψους 20% έως 40%, με βάση εισοδηματικά κριτήρια και σύνθεση οικογένειας.
o Στα στεγαστικά το μέγιστο ποσό για πρόσφυγες είναι €130.000 ενώ για μη πρόσφυγες €85.000. Στους μη πρόσφυγες γίνεται αποκοπή 20% έως 40%, αναλόγως εισοδημάτων και ουσιαστικά το μέγιστο ποσό που μπορεί να εγκριθεί κάποιος είναι €68.000. Τώρα οι μη πρόσφυγες θα δικαιούνται μέγιστο ποσό τις €200.000 και με την μικρότερη αποκοπή (δηλαδή 20%) ουσιαστικά δικαιούνται €160.000, αντί €68.000.
- Τα Σχέδια Δανειοδότησης με κεφάλαια του Φορέα, που ουσιαστικά αφορά τα σπουδαστικά δάνεια και το Σχέδιο Επιχορήγησης Επιτοκίου δεν θα συνυπολογίζονται όπως τώρα (συνυπολογίζονται και άλλα Σχέδια αλλά αυτά είναι τα σημαντικά). Δηλαδή αν κάποιος τώρα πάρει σπουδαστικό δάνειο €40.000 και αποταθεί στη συνέχεια για στεγαστικό, θα του αποκοπή από το μέγιστο ποσό των €130.000 το ύψος του σπουδαστικού και θα δικαιούται επιχορήγηση επιτοκίου για €90.000. Με τους νέους Κανονισμούς το μέγιστο ποσό ανέρχεται στις €200.000 για στεγαστικό και πρόσθετα δικαιούται και φοιτητικό δάνειο.
- Στις στεγαστικές αιτήσεις δεν θα λαμβάνεται υπόψη αν οι αιτητές έχουν άλλη ιδιόκτητη κατοικία, εκτός αν για την κατοικία αυτή λήφθηκε επιχορήγηση από τον Φορέα. Με τους υφιστάμενους κανονισμούς, αξιολογείται κατά πόσο δικαιολογείται η αγορά νέας κατοικίας (πχ, μεγαλύτερη κατοικία λόγω σύνθεσης της οικογένειας) και αν κριθεί ότι τεκμηριώνεται, αφού ληφθεί εκτίμηση της υφιστάμενης κατοικίας, η αξία της αφαιρείται από το δικαιούμενο ποσό.
Παρ’ όλη την απογοήτευση και τις καθημερινές δυσκολίες, διακηρύσσουμε την θέληση και την αποφασιστικότητα μας για εξεύρεση μιας δίκαιης, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης που να αντέχει στο χρόνο και να διασφαλίζει τον τερματισμό της κατοχής, να άρει τα επεμβατικά δικαιώματα και τις ξένες εγγυήσεις, να επιφέρει την απομάκρυνση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και να οδηγεί σε ουσιαστική επανένωση της πατρίδας μας ως ένα κανονικό κράτος μέσα στην Ε.Ε, με μια διεθνή προσωπικότητα, μια αδιαίρετη κυριαρχία, μια ιθαγένεια.
Όσο η κατοχή συνεχίζεται και η Κύπρος εξακολουθεί να είναι μοιρασμένη στα δύο, ο Κυπριακός Ελληνισμός κινδυνεύει. Το καταμαρτυρούν καθημερινά οι αυξανόμενες προκλητικές ενέργειες του κατοχικού καθεστώτος αλλά και οι συνεχιζόμενες παραβιάσεις της διεθνούς νομιμότητας από την Τουρκία.
Ως Παγκύπρια Ένωση Προσφύγων εκφράζουμε ξανά την αγωνία μας και καλούμε Κυβέρνηση και Κόμματα να επικεντρώσουν και να εντείνουν τις ενέργειες και τις παραστάσεις τους προς τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ευρωπαϊκούς θεσμούς και τα συνδεδεμένα πολιτικά κόμματα άλλων χωρών προκειμένου να συμβάλουν και να ασκήσουν επιπρόσθετες πιέσεις με στόχο την υλοποίηση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ αλλά και τη συνολική επίλυση του Κυπριακού.
Οφείλουμε λοιπόν ως φορείς, ως οργανωμένα σύνολα και ως πολίτες, τόσο προς την πατρίδα αλλά και κυρίως προς τις μελλοντικές γενιές, να συνεχίσουμε τον αγώνα αλλά και να μεταλαμπαδεύσουμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας τη θέληση και τη μαχητικότητα για τον επιθυμητό στόχο της επανένωσης του νησιού μας.
